Elikadura Klusterreko Berrikuntza Prozesuen zuzendaria
World Economic Forumen datuen arabera, munduan 7.700 milioi biztanle izatetik, ia 10.000 milioi izatera igaroko gara 2050ean. Horren ondorioz, gizakiak eta animaliak elikatzeko zereal‑eskaria 3.000 milioi tona inguruan koka daiteke; aldiz, 2009an, eskaria 2.000 milioi tonakoa zen. Testuinguru horretan, nekazaritza‑sistemek klima-aldaketari, ur- eta lur‑eskasiari eta elikagaien prezioen hegakortasun gero eta handiagoari aurre egin beharko diote. Horrez gain, hornikuntza-katearen eteteak eta langile‑eskasia orokortuak eragina izaten jarraituko dute.
Horregatik, elikadura-enpresek aurrean dituzten erronkak ez dira gutxi: kontsumo ereduan gertatzen diren aldaketetara egokitu beharko dute, eta rol garrantzitsuagoa izango dute osasunaren eta ongizatearen sustapenean.
Etorkizuneko panorama horren aurrean eta etorkizunean gerta daitezkeen elikadura-krisi posibleen itzaletan ospatu da duela gutxi Bilbon Food 4 Future World Summit kongresua. Bertan, hainbat enpresa erakusketari eta aditu izan dira, azken nobedade, produktu eta zerbitzu disruptiboen berri emateko, eta, elikaduraren arloan, negozio-ereduak birdiseinatzeari lotutako auzi nagusiei heltzeko. Izan ere, badaude industriaren perspektiben inguruan optimista izateko arrazoiak, eta enpresak ongi kokatuta daude antzeman daitezkeen joera nagusiei heltzeko. Gu han izan ginen, eta hauek dira ikusi protagonismo berezia izan zuten etorkizuneko joera nagusiak:
Jasangarritasuna eta kontsumitzailearen rola
Gaur egun, aldaketaren aldeko zenbait indar daude, eraldaketa jasangarriaren onura zuzenak direnak edo horiek bultzatzeko sortu direnak. Horiek sektoreari eragiten diote eta jasangarritasunerantz bultzatzen dute. Hauek dira: kostu‑eraginkortasuna, enpresen konpromisoa jasangarritasunarekiko, edo administrazioak emandako pizgarriak. Alabaina, eraldaketa horri ez zaizkio erronkak falta. Horien artean nabarmentzen dira aurrera egiteko beharrezkoa den inbertsioa, teknologiaren eta azpiegituren eskuragarritasuna, erregulazioa eta pizgarriak, eta beharrezko elkarlanari berezkoak zaizkion arriskuak.
Esanak esan, sektorearen eraldaketa jasangarrian aurrera egiteko gomendioak argiak dira: elkartasun eta harreman gardenak ezartzea, kontsumitzailea sentsibilizatzea eta horri egiazko informazioa eskaintzea, berrikuntza eta ikerketa, egiaztagiriak, etiketatzea eta trazabilitatea hobetzea, eskura dauden Europako funtsei etekina ateratzea eta sektorearen ekarpen soziala indartzea.
Ukaezina da kontsumitzaileek produktu osasuntsuagoekiko eta ekoizpen-prozesu jasangarriekiko duten interesak gora egin duela.
Hala ere, nekazaritzako sektoreko agenteen iritziz, borondateari lotutako aldaketa da hori, eta oraindik ez du harreman zuzenik kontsumitzaileen erosketekin. Izan ere, egungo testuinguru ekonomikoan, kalitate-prezio erlazioa da erosketa baldintzatzen duen aldagai erabakigarrietako bat.
Elikaduraren arloan, kontsumitzaileen beharrek hiru osagai dituzte: emozionala, soziala eta nutrizionala. Hori dela eta, sektorearen komunikazio-lana ezinbestekoa izango da kontsumitzaileen portaeran eragina izateko, eta haien erosketa-erabakiaren eragina azaldu beharko diete.
Informazio gehiago: https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/es/pdf/2022/05/transformacion-sostenible-sector-agroalimentario.pdf
Produktu berriak
Elikadura-produktu berriak garatzeko eragile nagusia “One Health” kontzeptua abiapuntutzat hartzea da. Kontzeptu hori gizakion, animalien eta ingurunearen osasunari lotuta dago.
Kontsumitzeko landare-proteina berriak lortzeko moduak bilatzea da joera nagusia, eta horien eta animalia-proteinen arteko bizikidetza sortuko dela ulertu da.
Gaur egun garapen-mota horren hainbat adibide badaude ere, oraindik ere zenbait oztopo garrantzitsu gainditu beharra dago. Besteak beste, eskalagarritasuna, erregulazioa, sektoreko ahaleginen zatitzea eta kontsumitzaile askok jartzen dizkieten trabak. Traba horiek produktuen ezaugarri sentsorialen ondorio dira, izan ere, normalean osagai-zerrenda luzeak izaten dituzte, eta horrek kontsumitzaile askoren arbuioa eragiten du.
Konektagarritasun eta automatizazio handiagoak
4.0 Industriak eskaintzen dituen aukerak funtsezkoak izango dira enpresek lan-fluxua optimizatu, ekoizpeneko botila-lepoak ezabatu eta marjinak hobetzeko, besteak beste.
Hain zuzen ere, automatizazioaren funtzioak zabaltzea (adibidez, robotika) faktore garrantzitsua izango da langile-eskasiaren eraginak arintzeko eta prozesuen eta ekoizleen amaierako produktuen eraginkortasuna hobetzeko.
Azkenik, azpimarratu beharra dago elikadurari ikuspegi sistemiko batetik heldu beharra dagoela. Horrela, balio-kateetako agenteen arteko elkarlana gero eta garrantzitsuagoa izango da.
Sektorearen beraren hitzetan, itxuraz bistakoa den joera batez ari gara, baina horrek ez du esan nahi ohikoa denik. Elkarlan horiek funtsezkoak izango dira merkatuaren joerei aurre egingo dieten negozio-eredu berriak definitzeko, ekoizpenetik eta fabrikaziotik hasita, logistikatik eta retailetik igarota, amaierako kontsumora arte.
Elikaduraren sektorearen etorkizuneko joera nagusiak
Iritzia…
Virginia Matesanz
Basque Food Clusterreko Berrikuntza Prozesuen zuzendaria
Elikakatearen digitalizazioa
COVIDak balioko elikakate eta edari-kate guztiaren digitalizazioa arindu du, baina oraindik bidea dago egiteke sektorean teknologiak lehiakortasun handiagoa emateko tresna modura eraginkortasunez ezartzeko ikuspegi bikoitzetik:
- Batetik, prozesuak eraginkorragoak izateko eta, ondorioz, kostuak merkeagoak izateko.
- Bestetik, produktuei balio handiagoa emateko; hala antzeman beharko dute kontsumitzaileek merkatura iritsi eta marka batzuen ordez beste batzuk nahi dituztenean.
Dena den, garai hauetan eta etorkizun hurbilari erreparatuta, digitalizazioa ingurumen-jasangarritasunaren zerbitzura dagoen tresna gisa ikusi behar dugu, nutrizio pertsonalizatuagoaren bidez zahartze osasungarrian laguntzeaz gain.
Sektore intentsibo honetan, natura baliabideak nahiz ontziak berotegi-efektuko gasen ia % 25 sortzen dituzte eta, gainera, elikagaien herena suntsitu egiten da, beraz, teknologiek asko dute ekartzeko.
Halaber, tresna digitalek gizakiaren osasunean mikronutrienteen zeregina eta eragina hobe ulertzen laguntzen dute. Azaltzen ari diren gailu berriei esker, datu biologikoak eta bizimoduari buruzkoak monitoriza daitezke; ikerketak nahiz mikrobiometan, DNAn, odolean, eta abarrean probak demokratiko bihurtzen dira eta komunikazio-kanalak azken kontsumitzaileetara zuzenago iristen dira, komenigarrienak zaizkien elikagaiei buruzko informazioa eta gomendioak jasotzeko irrikan baitaude.
Balioko elikakatea aberatsa eta anitza da, horregatik, mailen araberako aurrerapen nagusiei ere erreparatu nahi diegu.
Lehen sektoreak, oro har, teknologietan konponbide bat ikusten du natura eta giza baliabideen erabilera optimizatzeko, horiek guztiak geroz eta urriagoak baitira. Eraldaketa digitala orain aurre egin beharreko erronka da, baina, adibidez, dagoeneko lanean ari da doitasunezko nekazaritzan eta landa-digitalizazioan. Sentsoreei eta droneei esker, besteak beste, honako parametro hauek azter daitezke: lurzoruaren emankortasunaren edo laboreen portaeraren iragarpena. Hala, robot-makinek eraginkortasunez automatikoki ongarritu, simaurtu edo ureztatu dezakete. Prozesu horiek modu integratuan mugikorrean kontrolatzeak hainbat gestio eta burokrazia kentzen ditu. Abeltzaintzan eta arrantzan, esaterako, helburua, besteak beste blockchain izenekoa da, produktuen trazabilitatea gardentasunez kontrola eta jakinaraz baitaiteke. Modu horretan, iruzurrak deuseztatzen dira eta kalitatea errazago kudeatuko dela bermatzen da.
Eraldaketaren industrian teknologien zeregina azpimarratu behar badugu, lehenik eta behin, enpresen hornidura-gaitasuna nabarmendu behar dugu, bai eta fluxuak estuak direnean ere, adibidez, pandemia-baldintzetan, grebetan edo gerretan ezinbesteko eskeei erantzutea. Digitalizazioari esker, elikagaien eta edarien markak azken kontsumitzaileekin zuzenean jartzen dira harremanetan. e-commerceari eta sare sozialek ahalbidetzen dituzten elkarrekintzei esker, bezeroak lortzeko estrategiak sortzen dira, eta gero eta azkarragoak diren negozio-eredu berriak ugaritzen uzten dute. Horretan guztian, datuen kudeaketa eta enpresarako informazio erabilgarri bihurtzeko teknologien gaitasuna funtsezkoak dira, hasiberriak izan arren.
Eta banaketa? Retailerrek digitalizazioan aukera bat ikusten dute prozesuak, zerbitzuak, tratua eta bezeroarekiko arreta hobetzeko. Denda beteak bermatzea, baina galera/zarrastelkeria sortu gabe erronka bat da banaketa-kate ororentzat. Bestalde, operadoreen arteko lehiak behartzen du fidelizazio-, pertsonalizazio- eta serbitizazio-estrategiak onartzera, geroz eta esperientzia handiagoa, harrigarriagoa eta hobea eskaintzeko.
Europako Batasunak klimaren neutraltasuna eta jasangarritasuna lortzeko konpromisoa hartu du, klima-aldaketaren eta ingurumen-krisien erronkei aurre egiteko.
EBko herritarren %75a hiriguneetan bizi da.
